काठमाण्डू, नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङलाई सरकारले पुनः ६ बुँदे स्पष्टीकरण सोधेको छ ।
ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयले घिसिङसँग ६ बुँदे स्पष्टीकरण माग गरेको हो ।
यसअघि पनि घिसिङसँग १५ बुँदे स्पष्टीकरण माग गरिएको थियो । घिसिङले हालसम्म पनि जवाफ नपठाएको जनाइएको छ ।
घिसिङलाई गत कात्तिक १३ गते स्पष्टीकरण पत्र पठाएको थियो । हिजो बैठक बस्न नसकेपछि ऊर्जामन्त्री खड्काले आजै प्राधिकरण सञ्चालक समितिको बैठक बोलाएका छन् ।
काठमाण्डू, साताको तेस्रो कारोबार दिन आज नेपाल स्टक एक्सचेञ्च(नेप्से) दोहोरो अंकले घटेको छ ।
आज नेप्से परिसूचक ०.४० प्रतिशत अर्थात ११.२४ अंकले घटेर २ हजार ७४८.९६ विन्दूमा सीमित बनेको छ ।
मंगलवार बलिया र राम्रा कम्पनीको मापक सेन्सेटिभ इन्डेक्स पनि ०.३९ प्रतिशतले घटेर ४८८.७८ विन्दूमा झरेको छ ।
आज नेप्सेमा सूचीकृत मध्ये ३१२ वटा स्क्रिप्टको १ करोड ६७ लाख ८६ हजार ९३४ कित्ता सेयर ७ अर्ब ८५ करोड ९७ लाख रुपैयाँभन्दा बढीको कारोबार भएको छ ।
मंगलवारको कारोबार सोमवारको तुलनामा कम हो । अघिल्लो दिन ११ अर्ब बढीको कारोबार भएको थियो ।
नेप्सेमा सूचीकृत १३ वटा समूहमध्ये ३ वटा बाहेक अन्य सबैमा रातो पोतियो । आज फाइनान्स समूहमा सर्वाधिक उछाल आयो ।
यो समूह आज १.१२ प्रतिशतले बढेर ३ हजार ६१३ विन्दूमा पुग्यो । यस्तै आज निर्जीवन बीमा समूह ०.१३ र व्यापार समूह ०.३५ प्रतिशतले घट्यो ।
यो दिन अन्य समूहमा सर्वाधिक गिरावट आयो । यो समूह आज १.१८ प्रतिशतले घट्यो । बैंकिङ समूह पनि आज ०.३५ प्रतिशत, विकास बैंक ०.३१, होटल ०.१५,हाईड्रो ०.५७,लगानी ०.३५,जीवन बीमा ०.४४,उत्पादन तथा प्रशोधन ०.०२,लघुवित्त ०.६७ र म्युचुअल फण्ड ०.१३ प्रतिशतले घट्यो ।
आज गूडविल फाइनान्सको सर्वाधिक सेयर कारोबार भयो । आज यो कम्पनीको २९ करोड २८ लाख बढीको कारोबार भयो ।
वेष्ट फाइनान्सको आज २९ करोड २५ लाख,आँखुखोला जलविद्युत २५ करोड ५९ लाख,जानकी फाइनान्सको २० करोड ५९ लाख र पिपुल्स पावरको १९ करोड ३३ लाख बढीको सेयर कारोबार भयो ।
आज नेप्सेमा कारोबार भएका ४ वटा कम्पनीको सेयरमूल्यमा सकारात्मक सर्किट लाग्यो । आज गुराँस लघुवित्त, मेन्छियाम हाईड्रो,वेष्ट फाइनान्स र एनएलजी इन्स्योरेन्सको सेयरमूल्यमा अपर सर्किट लाग्यो ।
यस्तै समृद्धि फाइनान्स ९.६१ प्रतिशत, समाज लघुवित्त ७.२५ र सपोर्ट माईक्रोफाइनान्सको सेयरमूल्य ७.२२ प्रतिशतले बढ््यो ।
यो दिन गूडविल फाइनान्सको सेयरमूल्य सर्वाधिक अर्थात ९.३६ प्रतिशतले घट्यो ।
आँखुखोला जलविद्युतको सेयरमूल्य पनि आज ४.९१ र माछापुच्छ्रे बैंकको सेयरमूल्य ४.५९ प्रतिशतले घट्यो ।
रुपन्देही, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)ले पार्टी सभापति रवि लामिछाने अडिग, अटल र अविचलित भएर अन्यायविरुद्धको कानूनी लडाइँमा लड्ने प्रस्ट पारेको छ।
यही विश्वासको जगमा टेकेर राज्य व्यवस्थाको शक्ति पृथकीकरणमा अझै पनि विश्वास गर्दै यो अन्यायविरुद्धको कानूनी लडाइँमा हाम्रा सभापति अटल, अडिग र अविचलित भएर लड्नुहुनेछ,’ रास्वपाले भनेको छ।
‘हिरासतको जीवन सहज कसैका लागि पनि सहज हुँदैन्। तर, सभापतिसँगको हरेक भेटमा हामी सबैले महसुस गरेको एउटा कुरा के हो भने उहाँ हतास हुनुभएको छैन,’ रास्वपाले भनेको छ।
‘इतिहास साक्षी छ, देश होस् या व्यक्ति लडेरै माथि उठ्छ। अनि झुटा कुराको आयु जति नै लामो होस्, त्यसलाई सत्यले नै बदल्छ।
लामिछानेले हिरासतभित्रबाट आफूमाथि शुभेच्छा राख्ने सबैमाथि आभार सुनाइदिन पनि आग्रह गरेको रास्वपाले बताएको छ।
सरकार र पुराना दलहरूका कारण नेपालमै केही गरौँ भन्ने सोच भएका नेपालीहरूमा पनि निराशा बढ्दै गएको रास्वपाले बताएको छ।
त्यस्तै, सभापति लामिछानेले आफू कानूनी लडाइँ लड्न सक्षम भएको पनि भेट्न पुगेका नेताहरूलाई बताएको रास्वपाले बताएको छ।
मंगलबार हिरासतमा लामिछानेसँग गरिएको अनौपचारिक संवादका आधारमा केन्द्रीय समितिले सन्देश जारी गर्दै रास्वपाले यस्तो बताएको हो।
साथै, लामिछाने हिरासतमा रहँदा हतास नदेखिएको पनि रास्वपाद्वारा प्रेषित सन्देशमा भनिएको छ।
काठमाण्डू, ज्यान मुद्दामा दोषी ठहर भएका गण्डकी प्रदेशसभा सदस्य तथा पूर्वमन्त्री दीपक मनाङे (राजीव गुरुङ) डिल्लीबजार कारागार चलान भएका छन् ।
मङ्गलबार काठमाडौँको सानोभर्याङबाट पक्राउ परेका मनाङेलाई केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी) ले फैसला कार्यान्वयनका लागि काठमाडौँ जिल्ला अदालतमा पेस गरेको थियो ।
लगत्तै अदालतले मनाङेलाई केन्द्रीय कारागार पठाएको हो । मनाङेको मुद्दामा कात्तिक २० गते सर्वोच्च अदालतले यसअघि उच्च अदालत पाटनबाट भएको फैसला मिलेको भन्दै सदर गरेको थियो ।
उच्च अदालत पाटनले मनाङेलाई ज्यान मार्ने उद्योगमा पाँच वर्ष कैदको फैसला सुनाएको थियो । सर्वोच्चले पनि पाँच वर्ष कैदको फैसला सदर गरेको हो ।
मनाङे यसअघि भुक्तान गरिसकेको सजाय कट्टा गरेर अब २ वर्ष ४ महिना १ दिन कारागारमा बस्नुपर्ने छ ।
काठमाण्डू, आइसीसी यू–१९ महिला टी–२० विश्वकप एसिया छनोटमा नेपालले चौथो जीत निकालेको छ ।
चौथो जीत दर्ता गर्नेक्रममा नेपालले मंगलबार कुवेतलाई १ सय ६५ रनले हरायो ।
जारी प्रतियोगितामा कुवेतसँगको पहिलो भेटमा नेपाल १ सय ८ रनले विजयी भएको थियो । कुवेतको भने यो लगातार पाँचौं हार हो ।
पाँचौं खेलमा नेपालले दिएको २ सय १४ रनको लक्ष्य पछ्याएको कुवेत १३ ओभरमा ४८ रनमा अलआउट भयो ।
उसका लागि कप्तान जिफा जिलानीले ४२ बलमा सर्वाधिक ३६ रन बनाउन बनाइन् । बाँकी ब्याटरले भने दोहारो अंकमा समेत रन बनाउन सकेनन् ।
कुवेतका ८ ब्याटर शून्यमै आउट भए । नेपालका लागि कप्तान पुजा महतोले घातक बलिङ गरिन् ।
उनले चार ओभरमा ८ रन खर्चिएर ५ विकेट लिइन् । योसँगै पुजा नेपालका लागि एउटै खेलमा शतक र पाँच विकेट लिने पहिलो महिला क्रिकेटर बनेकी छन् ।
यस्तै, कुवेतविरुद्ध रचना चौधरी र सिमाना केसीको नाममा दुईरदुई विकेट रह्यो ।
त्यसअघि दुबईस्थित द सेभेन स्टेडियममा टस जितेर ब्याटिङ रोजेको नेपालले निर्धारित २० ओभरमा २ विकेट गुमाएर २ सय १३ रन बनायो ।
नेपालका लागि कप्तान पुजा महतोले शतकीय इनिङ खेलिन् । उनले ६९ बलमा १७ चौकासहित अविजित १३० रनको पारी खेलेकी हुन् ।
योसँगै पुजाले इतिहास रचिन् । उनी अब यू–१९ क्रिकेटमा शतक बनाउने पहिलो नेपाली महिला क्रिकेटर बनेकी छन् ।
यस्तै, पुजाले नेपालका लागि महिला क्रिकेटमा उच्च स्कोर बनाउने रेकर्ड पनि बनाइन् ।
यस्तै, कुवेतविरुद्ध सोनी पाख्रिनले अविजित ४३, सावित्री धामीले ११ तथा साना प्रवीनले ६ रन जोडे ।
कुवेतका लागि कप्तान जिफा जिलानी र मारिना डि सोजाले एकरएक विकेट लिए ।
यो जीतपछि विश्वकपमा छनोट हुने नेपालको सम्भावना जीवितै रहेको छ । त्यसका लागि नेपालले बुधबार आयोजक यूएईलाई हराउनुपर्ने समीकरण बनेको छ ।
प्रतियोगितामा नेपालले पाँच खेल खेल्दा चारमा जित र एकमा हार बेहोरेको छ । नेपाल ६ खेलमा ८ अङ्कसहित दोस्रो स्थानमा रहेको छ ।
पुछारमा रहेको कुवेत भने पाँच म्याच खेल्दा अंकविहीन छ । छनोट प्रतियोगिता नेपाल, कुवेत, यूएई र थाइल्याण्ड सहभागी छन् ।
तालिकाको शीर्ष स्थानमा रहने टिमले आउँदो वर्ष मलेसियामा हुने यू–१९ विश्वकप खेल्न पाउनेछ ।
लुम्बिनी, लुम्बिनी विकास कोषको परिषद् बैठकले आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को बजेट पारित गरेको छ ।
कोषका अध्यक्ष संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री बद्रीप्रसाद पाण्डेको अध्यक्षतामा बसेको परिषद् बैठकले बजेट पारित गरेको हो ।
परिषद्ले रु। ७७ करोड ५५ लाख ९२ हजारको आयव्यय अनुमानित बजेट पारित गरेको हो ।
कोषका कोषाध्यक्ष ढुण्डिराज भट्टराईले प्रस्ताव गरेको बजेटमा आन्तरिकतर्फ रु. ३२ करोड ५५ लाख ९२ हजार र सरकारको अनुदान रु. ४५ करोड गरी उक्त आम्दानी खर्चको अनुमान गरिएको छ ।
प्रस्तुत बजेट नीति र कार्यक्रमले आय बढाउन दर्शनार्थीको सङ्ख्या बढाउने, दियो बत्तीको सेवालाई थप वृद्धि विस्तार गर्ने, उपहार, दान तथा चन्दा व्यवस्थापन गर्ने, काठ लिलाम बिक्री, पार्किङ, लुम्बिनी प्रवर्द्धनात्मक सामग्री उत्पादन र वितरणमा प्राथमिकता दिएको छ ।
व्ययतर्फ लुम्बिनी गुरुयोजनाको कार्यान्वयन, युनेस्को विश्व सम्पदा कमिटीका सुझाव कार्यान्वयन, पूर्वाधार निर्माण, तिरौराकोटलाई विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत गर्ने र स्थानीय तहसँगका सहकार्य व्यय गर्ने योजना प्राथमकितामा छन् ।
बैठकमा मन्त्री पाण्डेले लुम्बिनीको विकास र सुधारमा मन्त्रालय र आफ्नोतर्फबाट पर्याप्त रूपमा सकारात्मक सहयोग रहने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दै भैरहवास्थित गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अन्तर्राष्ट्रिय उडान सुरु भएकाले यसबाट लुम्बिनी र त्यस क्षेत्रका पर्यटकीय क्षेत्रले लाभ लिनुपर्ने बताएका थिए ।
बैठकमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन राज्यमन्त्री अरुण चौधरीले समयको सदुपयोग गरेर कामलाई तीव्रता दिनुपर्नेमा जोड दिए ।
बैठकमा कोषका उपाध्यक्ष डा. ल्हारक्याल लामाले लुम्बिनी विकास कोषले अर्थ, परराष्ट्र, गृह र पर्यटन मन्त्रालयबाट यथेष्ट सहयोग नपाएको गुनासो गर्दै उक्त सहयोग र ढोका खुला राख्ने हो भने लुम्बिनी गुरुयोजना कार्यान्वयन सक्न सरकारको अनुदानबिना नै पूरा गर्न सकिने तर नेपालको नीतिमा उदार व्यवस्था हुनुपर्ने बताएका थिए ।
बैठकले लुम्बिनीमा निर्माण गरी राम्रोसँग सञ्चालनमा नआएका बिहार, गुम्बाको अध्ययन गरी तिनको करार प्रक्रिया र अवधिमा पुनःमूल्याङ्कन गर्न अध्ययन कार्यदल बनाउने निर्णयका साथै कर्मचारी सङ्गठनको बदलिँदो आवश्यकताअनुरुप पुनःसंरचना गर्ने निर्णय पनि गरेको छ ।
कोषका सदस्यसचिव सानुराजा शाक्यले आगामी वर्षको नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गरेको प्रतिवेदन सुझावसहित पारित गरिएको छ ।
काठमाण्डू, काठमाण्डूको चन्द्रागिरि नगरपालिकाको बलम्बूमा महालक्ष्मी जात्रा सुरु भएको छ ।
बलम्बू महालक्ष्मी जात्रा काठमाडौँ उपत्यकाको प्राचीन र महत्त्वपूर्ण जात्रा हो । यो जात्रासँग यस क्षेत्रका नेवार समुदाय मात्र नभएर अन्य जातिका रैथानेहरू पनि अभिन्न रूपमा गाँसिएका छन् ।
बलम्बुको जात्रालाई ‘लाः तिइ मह्’ जात्रा भनिन्छ । यो जात्रा वर्षभरिका २४ अष्टमीमध्येको मुख्य अष्टमी अर्थात् ‘मुः’ अष्टमीबाट सुरु हुन्छ ।
छवयल्बुमा बलम्बुको नेवाः समुदायले आफ्नै लोक परिकारहरू छोयला, तखाः (थलथले ), यला (रक्सी ) लगायतका परिकार बताउछन् र पाहुना बोलाएर खुवाइन्छ ।
उपत्यकामा जहाँ–जहाँ जात्रा हुन्छ, त्यस बखत आफन्त बोलाएर खुवाउने प्रचलन रहि आएको छ ।
काठमाण्डू, आइसीसी यू–१९ महिला टी–२० विश्वकप एसिया छनोटअन्तर्गत आफ्नो पाँचौं खेलमा नेपालले कुवेतलाई २ सय १४ रनको लक्ष्य दिएको छ ।
दुबईस्थित द सेभेन स्टेडियममा टस जितेर ब्याटिङ रोजेको नेपालले निर्धारित २० ओभरमा २ विकेट गुमाएर २ सय १३ रन बनायो ।
नेपालका लागि कप्तान पूजा महतोले शतकीय इनिङ खेलिन् । उनले ६९ बलमा १७ चौकासहित अविजित १३० रन बनाइन् ।
योसँगै पूजाले इतिहास रचेकी छन् । उनी अब यू–१९ क्रिकेटमा शतक बनाउने पहिलो नेपाली महिला क्रिकेटर बनेकी छन् ।
यस्तै, पूजाले नाममा नेपालका लागि महिला क्रिकेटमा उच्च स्कोर बनाउने रेकर्ड पनि बनाइन् । कुवेतविरुद्ध सोनी पाख्रिनले अविजित ४३, सावित्री धामीले ११ तथा साना प्रवीनले ६ रन जोडे ।
कुवेतका लागि कप्तान जिफा जिलानी र मारिना डि सोजाले एकरएक विकेट लिए ।
जारी प्रतियोगितामा नेपालले ४ खेलमा ३ जीत र एक हार बेहोर्दै अङ्कतालिकामा ४ खेलमा ६ अङ्कसहित दोस्रो स्थानमा रहेको छ ।
नेपालले यसअघि कुवेतलाई १०८ रनले पराजित गरेको थियो ।
त्यस्तै, कुवेतले अहिलेसम्मका चारै खेलमा हार बेहोरेको छ । छनोट प्रतियोगिता नेपाल, कुवेत, यूएई र थाइल्याण्ड सहभागी छन् ।
भैरहवा, सहकारीको रकम अपचलन गरेको आरोपमा पक्राउ परेका राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)का सभापति रवि लामिछानेलाई भैरहवा ल्याइएको छ ।
पोखराबाट बुद्ध एयरको पौने ८ बजेको पहिलो विमानबाट भैरहवा ल्याउने तयारी भएपनि मौसम खराब भएकाले उडानमा ढिलाइ भएको थियो ।
लामिछानेलाई ल्याउने भएपछि बिहानैबाट गौतमबुद्ध विमानस्थलमा सुरक्षा व्यवस्था कडा बनाइएको छ ।
उनलाई ल्याउने तयारीपछि रास्वपा लुम्बिनी प्रदेशले भैरहवाको बुद्धचोक, लुम्बिनी गेटमा प्रदर्शन थालिसकेका छन् भने विमानस्थलमै पुगेर पनि समर्थकहरुले प्रदर्शन गरिरहेका छन् ।
उता सुप्रिम ऋण तथा बचत सहकारी पीडितहरुले पनि भैरहवामै प्रदर्शनको तयारीका लागि पुगेका छन् ।
उनीहरुले ११ बजेदेखि प्रदर्शन गर्ने सहकारी पीडित संघर्ष समितिका संयोजक विजय नेपालले जनाए ।
उनले कसैको समर्थन र विरोधभन्दा पनि आफूहरुले न्यायका लागि विरोध गरेको बताए ।
काठमाण्डू, आइसीसी यू–१९ महिला टी–२० विश्वकप एसिया छनोटअन्तर्गत कुवेतविरुद्ध नेपाली टिम कप्तान पूजा महतोले शतक पूरा गरेकी छन् ।
उनले ५७ बलमा १२ चौकासहित शतक पूरा गरेकी हुन् ।
यू–१९ क्रिकेटमा पूजाको यो पहिलो शतक हो । आफ्नो पाँचौं खेलमा टस जितेर ब्याटिङ रोजेको नेपालले यो समाचार तयार पार्दासम्म १६.२ ओभरमा २ विकेट गुमाएर १ सय ६६ रन बनाएको छ ।
नेपाल र कुवेतबीचको खेल दुबईस्थित द सेभेन स्टेडियममा भइरहेको हो । प्रतियोगितामा नेपालले ४ खेलमा ३ जीत र एक हार बेहोर्दै अङ्कतालिकामा ४ खेलमा ६ अङ्कसहित दोस्रो स्थानमा रहेको छ ।
नेपालले यसअघि कुवेतलाई १०८ रनले पराजित गरेको थियो । त्यस्तै, कुवेतले अहिलेसम्मका चारै खेलमा हार बेहोरेको छ ।
छनोट प्रतियोगिता नेपाल, कुवेत, यूएई र थाइल्याण्ड सहभागी छन् ।
काठमाण्डू, नेपाली बजारमा आज मंगलबार सुनचाँदीको मूल्य घटेको छ । आज सुनको मूल्य प्रतितोला २४०० रुपैयाँ घट्दा चाँदी पनि प्रतितोला ३० रुपैयाँ घटेको छ ।
नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासंघले आज मूल्य घटेसँगै सुन प्रतितोला १ लाख ६२ हजार ६ सय रुपैयाँ मूल्य तोकेको छ । अघिल्लो दिन प्रतितोला १ लाख ६५ हजार रुपैयाँ थियो ।
यसअघि कात्तिक १५ गते सुनको भाउ हालसम्मकै उच्च १ लाख ७१ हजार रुपैयाँ पुगेको थियो ।
त्यस्तै मूल्यघटेसँगै आज चाँदी १ हजार ९२५ रुपैयाँमा कारोबार भइरहेको छ ।
काठमाण्डू, ज्यान मार्ने उद्योगमा दोषी ठहर भएका गण्डकी प्रदेशका पूर्वमन्त्री दीपक मनाङे काठमाडौंको सानोभर्याङबाट पक्राउ परेका छन् ।
कात्तिक २० गते सर्वोच्च अदालतले गण्डकी प्रदेशसभा सदस्य दीपक मनाङेलाई ज्यान मार्ने उद्योगमा दोषी ठहर गरेको थियो ।
न्यायाधीशद्वय नहकुल सुवेदी र टेकप्रसाद ढुङ्गानाको इजलासले मंगलबार गण्डकी प्रदेशका पूर्वमन्त्रीसमेत रहेका मनाङेलाई ज्यान मार्ने उद्योगमा तत्कालीन पुनरावेदन अदालत पाटनको फैसलालाई सदर गर्दै दोषी ठहर गरेको हो ।
मनाङेले सामाजिक सञ्जालमा विज्ञप्ति जारी गर्दै सर्वोच्च अदालतबाट फैसलाको पूर्णपाठ आएपछि अदालतमा आफैँ उपस्थित हुने बताएका थिए ।
तत्कालीन पुनरावेदन अदालत पाटनले मनाङेलाई ज्यान मार्ने उद्योगमा पाँच वर्ष कैद हुने फैसला सुनाएको थियो ।
सर्वोच्च अदालतले सोही फैसलालाई सदर गरेको हो । वि.सं २०६१ सालमा दीपक मनाङे उर्फ ‘राजीव गुरुङ’ को गुण्डा समूहले अर्का गुण्डा नाइके चक्रे मिलनमाथि तरबार प्रहार गरी हात छिनाएको थियो ।
ठेक्कापट्टा र असुली धन्दामा कुरा नमिलेपछि मनाङे समूहले चक्रे मिलन समूहमाथि आक्रमण गरेको थियो ।
दोलखा, अपर तामाकोशी हाईड्रोपावर लिमिटेडअन्तर्गत सञ्चालित माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत केन्द्रको विद्युत उत्पादन पूर्ण रुपमा बन्द भएको छ ।
गत असोज १० गतेदेखि देशव्यापी रुपमा आएको अविरल वर्षाका कारण उक्त जलविद्युत केन्द्रको बाँधस्थलमा रहेको ड्याम अपरेशनल कन्ट्रोल बिल्डिङ, सेट्लिङ बेसिन, बक्स कल्भर्ट, हाईड्रो मेकानिकल तथा इलेक्ट्रोमेकानिकल उपकरणहरु,ट्रान्समिशन लाइन तथा बाँधस्थल प्रवेश मार्ग लगायतका संरचनामा क्षति हुन गएकाले पूर्ण रुपमा विद्युत उत्पादन बन्द भएको हो ।
बाढीको कारण क्षति भएका संरचनाहरुको मूल्यांकनपश्चात पुननिर्माणको कार्य अघि बढाइएको कम्पनीले जनाएको छ ।
माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत केन्द्रको विद्युत उत्पादन क्षमता ४५६ मेगावाट रहेको छ ।
काठमाण्डू, जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्र सङ्घीय संरचना महासन्धि पक्ष राष्ट्रहरूको २९औँ सम्मेलन (कोप–२९) सोमबारदेखि अजरबैजानको बाकुमा प्रारम्भ भएको छ ।
नेपालले यस सम्मेलनमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलको नेतृत्वमा सहभागिता जनाएको छ । कोप–२९ मा भाग लिन उनी सोमबार नै बाकु आइपुगेका छन् ।
सम्मेलनमा भाग लिन कतारको दोहाबाट अजरबैजानको बाकु आउने क्रममा उनीसँग संयुक्त राष्ट्रसङ्घका महासचिव एन्टेरियो गुटेरसले भेट गरे ।
राष्ट्रपति पौडेललाई यहाँस्थित हैदर अलीएभ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अजरबैजानका न्यायमन्त्री फरिद अहमदोले स्वागत गरे ।
सो अवसरमा राष्ट्रपति पौडेलले अहिलेको विश्वको समस्या नै जलवायु परिवर्तन भएको र यो सम्मेलनले विकसित देशलाई कार्बन उत्सर्जन कम गर्न र जलवायु कोषमा प्रतिबद्धता प्रकट गरेको रकम प्रदान गर्नका लागि आग्रह गरे ।
साथै उनले कार्बन उत्सर्जनमा न्यून योगदान गरेर मारमा परेका विकासशील देशका लागि लगानी गर्न प्रेरित गर्नुपर्ने बताएको उनका प्रेस सल्लाहकार किरण पोखरेलले जानकारी दिए ।
सोमबार साँझ राष्ट्रपतिको उपस्थितिमा नेपाली टोलिलाई परराष्ट्र र वन मन्त्रालयलका अधिकारीले नेपालको तयारी बारेमा जानकारी गराएका थिए ।
वन मन्त्रालयका सहसचिवहरू डा.सिन्धु ढुङ्गाना, डा.महेश्वर ढकाल, डा.बुद्धिसागर पौडेल, परराष्ट्र मन्त्रालयका सहसचिव अमृतबहादुर राई, शिष्टाचार महापाल विष्णुप्रसाद गौतमलगायत उपस्थित थिए ।
सम्मेलनको सोमबार भव्य समारोहका बीच उद्घाटन भएको छ । सम्मेलनमा विश्वभरका नेताहरू छलफल र विश्वव्यापी सहकार्यका लागि बाकुमा भेला भई सकेका छन् ।
यस वर्षको सम्मेलन नयाँ वित्तीय प्रतिबद्धतामा केन्द्रित छ । जसलाई ‘न्यू कलेक्टिभ क्वान्टिफाइड गोल (एनसिक्युजी)’ नाम दिइएको छ ।
एनसिक्युजी वा ‘फाइनान्स कोप’ भनेर चिनिने नयाँ लक्ष्य यस सम्मेलनमा छलफल हुने र सन् २०२५ देखि प्रभावकारी हुने लक्ष्य राखिएको छ ।
जलवायु वित्तसम्बन्धी स्वतन्त्र उच्चस्तरीय विशेषज्ञ समूहको सन् २०२२ को प्रतिवेदनअनुसार विकासशील देशहरूलाई जलवायु वित्त आवश्यकता पूरा गर्न सन् २०२५ सम्ममा प्रतिवर्ष १० खर्ब अमेरिकी डलर तथा सन् २०३० सम्ममा २४ खर्ब अमेरिकी डलर चाहिन्छ ।
कोप–२९ को मुख्य उद्देश्य जलवायुसम्बन्धी चुनौतीहरूको सामना गर्ने कमजोर देशहरूलाई सहयोग गर्न वित्तीय लक्ष्यहरूमा सम्झौताहरू सुरक्षित गर्नु हो ।
त्यस्तै कोप–२९ का विषयवस्तुहरूले वित्त, ऊर्जा सङ्क्रमण, मानव पुँजी, जैविक विविधता, खाद्य सुरक्षालगायत जलवायुका पक्षहरूलाई सम्बोधन गर्नेछन् ।
वल्र्ड लिडर्स क्लाइमेट एक्सन समिटजस्ता उल्लेखनीय सत्रहरूले उच्चस्तरीय छलफललाई सहज बनाइ युवा, स्वास्थ्य र सहरीकरणका संवादलाई बढावा दिने अपेक्षा गरिएको छ ।
सम्मेलनका प्रमुख लक्ष्यहरूमा नयाँ विश्वव्यापी जलवायु वित्त लक्ष्य स्थापना, अनुकूलन उपायहरू मापन गर्ने र एक दशमलव पाँच डिग्री सेल्सियस तापक्रम सीमित गर्ने लक्ष्यसँग प्रतिबद्धताहरू प्राप्त गर्ने समावेश हुनेछन् ।
यसैगरी सम्मेलनस्थल बाकुमा सम्मेलनमा भाग लिन विश्वभरबाट आएका उच्च व्यक्तित्वहरू हरिया पहिरनमा जताततै देख्न सकिन्छ भने कार, ट्याक्सीलगायतका सवारी साधनमा कोप–२९ को लोगो र प्रचार सामग्री छापिएका देखिन्छन् ।
बाकुका होटेलहरू भरिभराउ छन् । सहभागीहरू तारे होटेल, सामान्य होटेल, कोठा, अपार्टमेन्ट र होस्टलहरूमा उपलब्धता र आर्थिक हैसियतानुसार बसेका छन् ।
४० देशका राष्ट्रपति वा उपराष्टपति तथा ३५ देशका प्रधानमन्त्री सम्मेलनमा सहभागी हुने तय भएको बताइएको छ ।
कोप–२९ अन्तर्गतको सम्मेलनमा राष्ट्रपति पौडेलले उच्चस्तरीय सत्रको ‘विश्व नेताहरू जलवायु कार्य शिखर सम्मेलन’ लाई सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम छ ।
सम्मेलनका क्रममा नेपालले आफ्ना एजेण्डामाथि विश्वको ध्यानाकर्षण गराउन कात्तिक २८ गते राष्ट्रपति पौडेलको नेतृत्वमा बेग्लै उच्चस्तरीय सत्र सञ्चालन हुनेछ ।
सम्मेलनमा नेपालको तयारीका लागि यसअघि नै वनमन्त्री ऐनबहादुर शाही ठकुरीसहित वन सचिव डा दीपककुमार खरालसहित अन्य उच्च कर्मचारी र विज्ञसहितको नेपाली टोली सम्मेलनस्थल बाकु स्टेडियम पुगी आवश्यक तयारी गरिसकेको छ ।
मन्त्रालयको जलवायु परिवर्तन व्यवस्थापन महाशाखा प्रमुख एवं सहसचिव डा.सिन्धुप्रसाद ढुङ्गानाले जानकारी दिए ।
नेपालले जलवायु परिवर्तनका विषयमा नेपालले सामना गरिरहेको चुनौती तथा हालसम्म गरेको प्रतिबद्धता र त्यसको कार्यान्वयन बारेका प्रयासलाई विश्व मञ्चमा प्रभावकारी रूपमा प्रस्तुत गर्नमा जोड दिने बताइएको छ ।
नेपालले यस सम्मेलनमा मुख्यतया अनुकूलन हानी नोक्सानी, जलवायु वित्त, पर्वतीय क्षेत्रका मुद्दा, प्रविधि विकास हस्तान्तरण, क्षमता विकासलगायत विषय प्रमुख रूपमा उठाउने तयारी गरेको छ ।
गत वर्ष संयुक्त अरब इमिरेट्सको दुबईमा सम्पन्न कोप–२८ मा पनि नेपालले हिमालका मुद्दाबारे विश्वको ध्यानाकर्षण गराउन प्रधानमन्त्रीको नेतृत्वमा सम्मेलन कक्षमै उच्चस्तरीय बैठकको आयोजना गरेको थियो ।
सम्मेलनमा राष्ट्रको उच्चस्तरीय प्रतिनिधित्व र यस्ता बैठकले आफ्ना मुद्दाबारे ध्यानाकर्षण गराउन प्रभावकारी हुने तथा यसले निर्णय क्षमता र कार्यान्वयनमा पनि ठूलो महत्त्व राख्ने यस क्षेत्रका विज्ञहरूको भनाइ छ ।
नेपालले यसअघि सन् २००९ डेनमार्कको कोपहेगनमा भएको कोप–१५ मा तात्कालीन प्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपाल, सन् २०१८ मा पोल्याण्डमा भएको कोप–२४ मा तात्कालीन राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी, सन् २०२१ मा संयुक्त अधिराज्यको स्कटल्याण्डमा सम्पन्न कोप–२७ मा तात्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा र सन् २०२३ मा संयुक्त अरब इमिरेट्सको दुबईमा सम्पन्न कोप–२८ मा तात्कालीन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालको नेतृत्वमा उच्चस्तरीय सहभागिता जनाएको थियो ।
मन्त्रालयले विभिन्न विधागत समूह तय गरी राष्ट्रिय स्थिति पत्र तयार गरेको छ । सहसचिव डा ढुङ्गानाका अनुसार मन्त्रालयले कार्बन व्यापार, न्यूनीकरण, अनुकूलन, लैङ्गिक समानता, समावेशीकरण, जलवायु वित्त, क्षमता विकास, पारदर्शिता र सुशाासन, पर्वतीय मुद्दामा विधागत समूह निर्माण गरी राष्ट्रिय स्थिति पत्र तयार गरेको हो ।
हिमाली मुलुक नेपालले प्रायः अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा हिमाली क्षेत्रका मुद्दालाई प्राथमिकताका साथ उठाउँदै आएको छ ।
यस सम्मेलनमा पनि नेपालले पर्वतीय मुद्दा नेतृत्व लिएर प्राथमिकताका साथ उठाउने तयारी गरेको छ ।
कोप–२९ ‘क्लाइमेट फाइनान्स’ र ‘कार्बन क्रेडिट’ विषयलाई अन्तिमरूप दिने र रकमको स्रोतसमेत निर्धारण गर्ने काम हुने भएकाले यो सम्मेलन जलवायु वित्तका दृष्टिकोणले महत्त्वपूर्ण हुने बताइएको छ ।
सम्मेलनमा उच्चस्तरीय नेपाली प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गर्दै यहाँ आइपुगेका राष्ट्रपति पौडेलका साथमा प्रथम महिला सबिता पौडेल, वन तथा वातारणमन्त्री शाही, राष्ट्रपतिका विज्ञरसल्लाहकारसहित नेपाल सरकारका उच्च पदस्थ अधिकारीहरू छन् ।
यही कात्तिक २६ गते अर्थात् आजदेखि सुरु भएको सम्मेलन आगामी मङ्सिर ७ गतेसम्म चल्नेछ । सम्मेलनमा भाग लिएर राष्ट्रपति पौडेल कात्तिक ३० गते स्वदेश फर्कने कार्यतालिका छ ।
रासस–
काठमाण्डू, स्वदेशमा रोजगारी नपाए पछि लाखौंको सख्यामा बिदेशीने लहर चलिरहेको बेला निजामती सेवाको आकर्षक पदमा कार्यरत सहसचिव प्रेमप्रकाश खत्रीले राजीनामा दिएका छन् ।
खत्रीको राजीनामाले कार्यरत र नयाँ प्रवेशीका लागि भने तरङ्ग नै पैदा गराएको छ।
कोहि नहुनेको निम्ति लोकसेवा भरोसा बनेर उभिएकै कारण देशमा सुशासनको निम्ति काम गर्ने र नागरिकको तहमा उत्पन्न गुनासालाई घटाउने ध्ययका साथ लिखितबाट अधिकृत स्तरमा नाम निकाल्न सफल सहसचिव खत्रीले बिभिन्न चरणका परीक्षा उर्तिण गर्दै सहसचिवसम्म पुगेका थिए ।
निजामती सेवामा प्रवेशका हिसाबले बाहुल्यता रहेको स्याङ्जा निवासी सहसचिव खत्री प्राविधिक सहसचिव हुन्।
सडक विभाग भित्र उत्तर दक्षिण आयोजनाको निर्देशक पदमा रहेका खत्रीको झण्डै १७ वर्ष जागीरे सेवा अवधि बाँकी रहेको छ । निजामति सेवाको विशिष्ट पदमा पुग्ने खत्रीको अकस्मातको राजीनामाले धेरैमा संसय पैदा गरेको छ ।
राजीनामाको बिषयलाई गहन रुपमा नहेर्ने हो भने निजामती सेवामा इमानदार कर्मचारीहरुले सेवा छोडने क्रम एका–एक बढेर जाने देखिन्छ । पछिल्लो समय सुरक्षा निकायमा राजिनामा दिने संख्या बढेको बेला खत्रीको राजीनामा आएको छ ।
भौतिक मन्त्रालय भन्ने बित्तिकै नागरिकको तहबाट हेर्ने दृष्टिकोण सकारात्मक देखिदैन् ।
बर्सौदेखि सरकारी सेवामा देखिएका बेथितिहरु हटाउन जोस र जाँगर बोकेर भौतिक मन्त्रालय त छिरे तर उनको त्यो जाँगर र जोसमा एकाएक कमी आयो र बेथितिलाई जस्ताको तस्तै छाडेर आफैं बाहिरिन पर्यो ।
खत्रीले केही बर्ष पछि आउने मन्त्रालय अन्तरगतको महानिर्देशक र बिशिष्ट श्रेणीको अवसरलाई पनि प्रवाह गरेनन् ।
महानिर्देशकको पद भनेपछि शक्तिकेन्द्रमा लम्पसार पर्ने र जस्तोसुकै सम्झौता गर्न राजीहुने निजामती क्षेत्रमा देखिएको आजभोलिको आशक्तिपन सबैमा हुदैन भन्ने उदाहरण खत्री आम नागरिककावीचमा उदाहरण समेत बनेका छ्न्।
सहसचिव पदमा चार वर्ष सेवा गरिसकेका १७ वर्ष सेवा बाँकी रहेका सहसचिव खत्रीले राजीनामा दिनु हुदैन्थो कि ? भन्ने एकाथरिको धारणा छ ।
तर, खत्रीले जति कोशिश गरेपनि पूर्वाधार बिकास क्षेत्रमा ब्याप्त बिकृतिको साक्षी बस्दै माफियाको हलिया बन्नु भन्दा स्वाभिमानका साथ बाँच्नु नै हितकर ठाने ।
सेवा निबृत्त नहुँदै सेवाबाट राजीनामा दिएको समाचारले निष्ठापुर्वक कार्यरतहरुको उकुसमुकुसलाई चिन्तित मात्रै बनाउने छैन बेलैमा यो परिस्थितिजन्य राजीनामालाई ध्यान नदिने हो भने निश्चित माफियाका कारण समग्र प्रणाली कै विकल्पका बारेमा सोच्नुपर्ने परिस्थिति चाडैं नै आउन सक्ने देखिन्छ ।
केहि दिन अगाडि निर्माण व्यावसायी निकोलस पाण्डेले सरकारी कर्मचारी भनेका पढेलेखेका गुण्डा हुन भनेका थिए ।
उनले कर्मचारी कहिल्यै सुध्रदैनन सबै प्रक्रियामा घुस खान्छ्न भनेर सार्वजनिक कार्यक्रममा भनेको केही दिन बित्न नपाउदै खत्रीको राजीनामा आएको छ ।
यसलाई इमानदारीसाथ काम गर्ने कर्मचारीका निम्ति सार्वजनिक मर्यादामा आच पुगेको निष्कर्षमा पुगि सेवाबाट राजिनामा दिएको भनेर पनि ब्याख्या गर्न थालिएको छ ।
बदमासी एउटाले गर्छ । तर, अपजस प्रणालीलाई नै न्यायोचित नभएको भन्ने कुरामा कतिपय इमानदार कर्मचारीले प्रतिबाद गर्ने गरेका छन् ।
हुन त केही बदमासी गर्ने कर्मचारीलाई कारवाही नगरेर तोकिएको पारिश्रमिकमा बाच्ने इमान्दार राष्ट्रसेवकको हुर्मत लिने छुट कसैलाई छैन् ।
अहिले बदमासी गर्नेलाई कारवाही र इमान्दारलाई पुरस्कृत गर्ने भन्ने दुई कोणबाट बहस सुरुसमेत भएको छ।
सरकारी कर्मचारी सबै बदमाश नै हुन त !
अख्तियारको दुरुपयोग गर्ने कर्मचारीलाई अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग लगायतका निकायले कार्वाही मात्रै गर्दैन मुद्दा समेत चलाएका छ्न्।
विधिको शासनको धज्जी उडाउने र भ्रस्टाचारमा जोडिएकालाई अख्तियारले चलाइएका अधिकाश मुद्दामा अदालतले सफाइ दिनु र सुन पानी छर्कने प्रवृत्ति बढदै गए पछि माफियाकरण बढदै गरेको निष्कर्ष सहित सहसचिव खत्रीले निरासा पूर्ण राजीनामा थप पेचिलो बनेको बताइन्छ।
जसकाकारण क्षमता भएका सहसचिव खत्री जस्ता योग्य जनशक्ति बाध्य भएर पलायन भएको देखिन्छ। यो क्रममा पूर्णबिराम नलागेमा स्थिति अभल भयाभह बन्न सक्छ ।
सहसचिव खत्रीले कार्तिक १९ गते भौतिक मन्त्री समक्ष राजिनामा दिएका हुन।
