Month: February 2022

काठमाडौं । नेपालको अर्थतन्त्र आर्थिक वर्ष २०२२/२३ मा ५.१ प्रतिशत र आर्थिक वर्ष २०२३/२४ मा ४.९ प्रतिशतको दरले वृद्धि हुने विश्व बैंकको प्रक्षेपण छ । विश्व बैंकको पछिल्लो म्याक्रो इकोनोमिक अपडेट अनुसार वस्तुको मूल्य, नेपालको सेवा क्षेत्रलाई टेवा पुर्याउने र जलविद्युत उत्पादनमा भएको वृद्धिका कारण औद्योगिक वृद्धि बलियो हुने अपेक्षा गरिएको छ ।

त्यस्तै सार्वजनिक ऋणको स्तर स्थिर हुने र विदेशी मुद्रा सञ्चितिमा दबाब कम हुने प्रक्षेपण गरिएको छ। नेपालले कर प्रणालीको आधुनिकीकरण, विदेशी मुद्राका नयाँ स्रोतहरू (विशेष गरी एफडीआई) को आकर्षण र यसको पूर्ण कार्यान्वयन सम्बन्धी संरचनात्मक चुनौतिहरूको सामना गरिरहेको छ ।

दिगो र समावेशी वृद्धि सुनिश्चित गर्न वित्तीय संघीयतालाई सम्बोधन गर्न आवश्यक छ। आर्थिक मन्दीले सबै दक्षिण एसियाली देशहरुले अरूभन्दा राम्रोसँग सामना गरिरहेका छन्। यस क्षेत्रको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र भारतको निर्यात र सेवा क्षेत्रले विश्वको औसतभन्दा धेरै बलियो रूपमा पुन: प्राप्ति गरेको छ ।जबकि यसको पर्याप्त विदेशी सञ्चितिले बाह्य झट्काको लागि बफरको रूपमा काम गरेको छ ।

पर्यटनको पुनरागमनले माल्दिभ्सको बृद्धिलाई अगाडि बढाउन मद्दत गरिरहेको छ, र नेपालमा पनि केही हदसम्म गतिशील सेवा क्षेत्रहरू छन् । कोभिड-१९ को संयुक्त प्रभाव र युक्रेनमा भएको युद्धको कारणले भएको रेकर्ड-उच्च वस्तुको मूल्यले श्रीलंकालाई ठूलो नोक्सान पुर्यायो, यसको ऋणको समस्यालाई बढाउँदै र विदेशी सञ्चिति घट्दै गयो। सबैभन्दा खराब आर्थिक संकटमा फसेको श्रीलंकाको वास्तविक जीडीपी यस वर्ष ९.२ प्रतिशत र २०२३ मा थप ४.२ प्रतिशतले घट्ने अपेक्षा गरिएको छ ।

उच्च वस्तुको मूल्यले पाकिस्तानको बाह्य असन्तुलनलाई पनि बिगारेको छ, जसले यसको भण्डारलाई घटाएको छ। विनाशकारी जलवायु-परिवर्तन-इन्धनको बाढीले यस वर्ष देशको एक तिहाइ डुबान पछि, यसको दृष्टिकोण महत्त्वपूर्ण अनिश्चितताको विषय बनेको छ । दक्षिण एसियाका आप्रवासी कामदारहरू, जसमध्ये धेरै अनौपचारिक क्षेत्रमा कार्यरत छन्, COVID-19 को समयमा आवागमनमा प्रतिबन्ध लगाउँदा असमान रूपमा प्रभावित भएका थिए ।

यद्यपि, महामारीको पछिल्लो चरणले रिकभरीलाई सहज बनाउन माइग्रेसनले खेल्न सक्ने महत्त्वपूर्ण भूमिकालाई हाइलाइट गरेको छ । साउथ एसिया इकोनोमिक फोकसको सर्वेक्षण तथ्याङ्कले सन् २०२१ को उत्तरार्ध र २०२२ को प्रारम्भमा, बसाइसराइको प्रवाहलाई महामारीले नराम्ररी प्रभावित क्षेत्रहरूबाट नभएका क्षेत्रहरूबाट आवागमनसँग सम्बन्धित रहेको बताउँछ, जसले गर्दा कोभिड पछि श्रमको माग र आपूर्तिलाई सन्तुलनमा राख्न मद्दत गर्छ ।

जनकपुर । जनकपुरधाममा मोटरसाइकल चोरीको घटना बढेपछि नगरबासी असुरक्षित महसुस गर्न थालेका छन। जनकपुरधामको पिडारी चोकमा रहेको परिवार होटल अगाडिबाटै लु. ७७ प. ०९२६ नम्वरको पल्सर मोटरसाइकल चोरी भएको छ । जनकपुरधाम १३ का मो. राजबुला साफीको उक्त मोटरसाइकल चोरी भएको चार दिन वितिसक्यो तर फेला पर्न सकेको छैन । ‘होटलमा जन्मदिन पार्टीमा सहभागी हुन गएको थिए’, पीडित साफीले भने, ‘ जन्मदिन मनाएर बाहिर निस्किदै बाइक नै गायब भइसकेको थियो । छेउछाउ सबैतिर खोजे तर भेटेको छैन ।’ उनले प्रहरीले समेत मोटरसाइकल खोज्न चासो नदेखाएको गुनासो गरे । अहिले चाडबाडको समयमा बजारमा अत्यधिक भीडभाड हुने गरेको छ । त्यसैले मोटरसाइकल चोरीको घटना झन बढ्न सक्ने जोखिम रहेपनि सुरक्षा निकायलाई मतलब नै नरहेको स्थानीय बताउँछन् ।

काठमाडौँ । दसैँका लागि शनिबारसम्म करिब साढे ६ लाखले उपत्यका छाडेका छन् । शनिबार मात्र उपत्यकाबाट करिब डेढ लाख बाहिरिएको काठमाडौं उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ।

‘शनिबार उपत्यका छाड्नेको ठूलो भिड थियो,’ उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयका एसपी अवदेश विष्टले भने, ‘आइतबारसम्म उपत्यका छाड्नेको भिड हुने र सोमबारदेखि उपत्यकाको ट्राफिक खुकुलो हुने हाम्रो अनुमान छ।’

शनिबार बिहानदैखि उपत्यकाका मुख्य ६ नाकामा सवारीसाधनको भिड थियो । खासगरी पृथ्वी राजमार्ग र बिपी राजमार्गमा सवारीसाधनको अत्यधिक चाप हुँदा ठाउँ–ठाउँमा लामो जाम परेको थियो । तर, विगतका वर्षमा जस्तो ठूलो जाम भने नभएको ट्राफिक प्रहरीको दाबी छ । जाम न्यूनीकरणका लागि बिपी राजमार्गमा टिपर चलाउन रोक लगाइएको छ । त्यस्तै, चितवनदेखि काठमाडौँ आउने ठूला मालवाहक गाडीलाई राति १२ बदेदेखि बिहान ४ बजेसम्मको समय तोकिएको छ।

उपत्यकामा ट्राफिक प्रहरीले पनि चाडपर्वलक्षित विशेष चेकजाँच सुरु गरिसकेको छ । यात्रुवाहक गाडीको अवस्था जाँचदेखि, यात्रुको संख्या तथा लामो दूरीमा दुई चालक राखे-नराखेको हेर्न थालिएको उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ।

ट्राफिक प्रहरीले यातायात व्यवस्था विभाग तथा यातायात व्यवसायीसँगको सहकार्यमा उपत्यकाका १६ स्थानमा यात्रु सहायक डेस्क स्थापना गरिसकेको छ । खासगरी चाडपर्वमा उपत्यकाबाहिर जाने यात्रु नठगिऊन् भन्ने उद्देश्यले यस्ता डेस्क स्थापना गरिएको ट्राफिक कार्यालयका एसएसपी राजेन्द्र भट्टले बताए।

चाडपर्वको समयमा उपत्यकामा सवारीसाधनको संख्या घट्ने गर्छ । सडक खाली हुँदा सवारीसाधनको गति तीव्र हुने र दुर्घटनासमेत हुने गरेका छन् । यस्तो दुर्घटना रोक्न शनिबारदेखि दिउँसै मापसे जाँच सुरु गरेको छ । मापसेका साथै लापसे (लागुपदार्थ सेवन) र गाडीको यान्त्रिक जाँच पनि सुरु गरिएको एसपी अवदेश विष्टले बताए।

काठमाडौं । नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका महानिर्देशक प्रदीप अधिकारीका बारेमा उजुरी परेपछि अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयसँग राय प्रक्रिया बुझाउन निर्देशन दिएको छ ।

प्राधिकरणका महानिर्देशक अधिकारीविरुद्ध अख्तियारमा लिखित उजुरी परेपछि मन्त्रालयमार्फत राय प्रतिक्रिया उपलब्ध गराउन भदौ १३ गतेको पत्रमा उल्लेख छ ।

अख्तियारको दर्ता चलानी नं. ८९९५ नम्बरको पत्रमा भनिएको छ, ‘यस आयोगमा दर्ता भएको उ.द.नं. सी–०१०६७२ मिति २०७९/०५/१२ को उजुरीका सम्बन्धमा छानबिन गरी ७ दिनभित्र राय प्रतिक्रिया उपलब्ध गराउन मिति २०७९/०५/१३ को निर्णयानुसार उजुरीको छायाँप्रति यसैसाथ संलग्न गरी पठाइएको व्यहोरा अनुसारेध छ ।’

महानिर्देशक बन्न अधिकारीले करोडौं बुझाएर पदमा बहाल रहेको आरोप अख्तियारमा परेको उजुरीमा उल्लेख छ ।

रिपब्लिका दैनिकलाई प्राप्त अख्तियारले पर्यटन मन्त्रालयलाई काटेको पत्र र उजुरीमा अधिकारीका कर्तुतहरू उल्लेख छन् । अधिकारीका कर्तुतहरू ६ वटा बुँदामा रहेका छन् ।

अधिकारीले महानिर्देशक बन्दा खर्च भएको रकम उठाउन टर्मिनल भवन, रनवे, एयरपोर्ट निर्माण लगायतका कार्य गरेर कमिशनबाट असुल उपर गर्ने हर्कत गरिरहेको अख्तियारमा परेको पत्रमा उल्लेख छ ।

अख्तियारलाई अधिकारीका विषयमा राय प्रतिक्रिया मन्त्रालयले अख्तियारलाई बुझाएपछि अनुसन्धान हुनेछ ।

महानिर्देशक अधिकारका विषयमा अख्तियारले फाइलहरू झिकाएर अनुसन्धान गर्न सक्नेछ । अख्तियारले अधिकारीमाथि सुक्ष्म रुपमा अनुसन्धान अगाडि बढाउन प्राधिकरणका कर्मचारीहरूको माग छ ।

अधिकारीविरुद्ध प्रमाणहरू पाइएमा अख्तियारले विशेष अदालतमा मुद्दा दायर गर्न सक्छ । मुद्दा दायर भएमा अधिकारी महानिर्देशक पदबाट निलम्बनमा पर्न सक्छन् । त्यो अवस्थामा उनलाई ठूलो घाटा र नोक्सानी हुनेछ ।

अधिकारीको सम्पत्तिको छानविनको पनि माग उठ्दै आएको छ । पोखरा र गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको प्रमुख भएर काम गरेका अधिकारीले त्यो बेला पनि अकुत कमाइ गरेको आरोप छ ।

अख्तियारमा अधिकारीविरुद्ध परेको उजुरीका बुँदाहरू क्रमशः सार्वजनिक गरिनेछ ।

अधिकारीविरुद्ध अख्तियारले खुट्टा नकमाएर अनुसन्धान गर्नुपर्ने माग छ । अख्तियारका प्रमुख आयुक्त प्रेम राई छन् । राई लोभलालचमा नपरेर कार्यसम्पादन गर्ने सीमित उच्च तहका व्यक्तिमा नाम लिइन्छ ।

अधिकारी सामान्य व्यक्ति होइनन् । उनीसँग असीमित पावर छ । आफना विरोधी र उजुरीहरूलाई समयमा ठेगान लगाउन सक्ने हैसियत राख्छन् । अधिकारीलाई अख्तियारले यस पटक छाड्छ वा अनुसन्धान गरेर कारबाहीको दायरामा ल्याउँछ हुेर्न बाँकी छ ।